Wellicht is het pijnlijke borstonderzoek in de nabije toekomst niet meer nodig. Er is inmiddels een apparaat in ontwikkeling, dat wel vrouwvriendelijk is: het foto-akoestische mammografiesysteem van PA Imaging. Hoe dat zit, vertelt Paul Nederkoorn, een van de mensen die direct betrokken is bij het ontwikkelen van dit nieuwe apparaat. Hij is wetenschapper, jurist en ondernemer en heeft met de UT en een aantal informal investors een incubatorfonds, UT International Ventures, opgericht. Vanuit dit fonds is het eerste kapitaal beschikbaar gesteld om PA Imaging op te richten, dat Paul sinds de oprichting leidt als directeur. “We zijn eind 2010 begonnen met een klein groepje wetenschappers van de UT, bestaande uit Wiendelt Steenbergen, Srirang Manohar, Ton van Leeuwen en Johan van Hespen, ikzelf en Henk Snaterse, een elektrotechnicus,” vertelt Paul. “Deze groep wetenschappers heeft, samen met artsen van het MST, wereldwijd de allereerste klinische studie gedaan met foto akoestische mammografie. Dat was de trigger.”

Nieuwe investeerders
“In de loop van de jaren hebben we professionele investeerders aan boord gehaald. Achmea, vanuit twee fondsen, was de eerste die zorgde voor extra risicodragend kapitaal, net als Yucheng, een investeringsmaatschappij uit Hong Kong. Zo konden we de technologie verder brengen en klinische vooruitgang boeken. Dit apparaat werkt voor alle vrouwen, maar de grootste uitdaging was om ook vrouwen met grotere borsten goed te kunnen onderzoeken. Ook daar scoren we nu een wereldrecord omdat we met PA Imaging zeker tot 5,5 centimeter diep kunnen kijken en meer dan 90 procent van de voorkomende borstvolumina in kaart kunnen brengen, zonder dat het belastend en pijnlijk is voor de vrouw in kwestie. Met een Europese subsidie en vanuit de Provincie Overijssel loopt er verder klinisch onderzoek in het MST Oldenzaal en dit kwartaal kunnen we hiermee ook starten in het Radboud UMC in Nijmegen.”

Licht in, ultrasoon geluid uit
Wat is het nut van deze machine en hoe werkt het? “De naam fotoakoestiek duidt op een methode waarmee je met ongevaarlijk laserlicht korte, maar krachtige lichtpulsen geeft, die ervoor zorgen dat de bloedvaten heel kort een heel klein beetje uitzetten. Dat veroorzaakt minuscuul kleine ultrasone geluidsgolven, die je met hele gevoelige detectoren kunt oppikken. Licht in, ultrasoon geluid uit. Daarmee kun je het bloedvatstelsel in de borst in 3D afbeelden en kun je angiogenese (nieuwe bloedvatvorming) rondom een kwaadaardige tumor in kaart brengen. Het is best complexe materie maar het komt erop neer dat de borst niet meer geplet hoeft te worden. De vrouw ligt comfortabel op een soort bed met haar te onderzoeken borst in een kom water. Dat water geleidt de ultrasone geluidsgolven vanuit de borst naar de detectoren. Geen schadelijke straling, geen last van dicht klierweefsel wat het röntgen mammogram kan verstoren, uiterst comfortabel. Daarmee kunnen ook hele jonge vrouwen onderzocht worden. De verwachting is dat je met fotoakoestiek beter onderscheid kan maken tussen goedaardige en kwaadaardige afwijkingen. Dat betekent weer dat er minder biopten genomen hoeven te worden. Op dit moment blijkt dat ongeveer de helft van alle afgenomen biopten achteraf geen kwaadaardige tumorcellen te bevatten.”

Kip en het ei
Alles bij elkaar een mooie revolutie in wording op het gebied van borstkankerdiagnostiek. Paul Nederkoorn vult aan: “Het klinkt allemaal heel mooi, maar het is extreem lastig om steeds grotere investeringen los te krijgen en zolang deze methode niet gecertificeerd is, mag je het apparaat niet op de markt brengen. Om die certificering uiteindelijk te halen is er nog zo’n tien miljoen euro nodig om voldoende klinisch bewijs te verzamelen. Daarnaast heb je ook extra kapitaal nodig om de beroepsgroep van de mammaradiologen en de zorgverzekeraars te overtuigen van de voordelen van de methode. We zijn al meer dan dertien jaar bezig en we geven niet op, maar het is echt een kwestie van volhouden. Een typische reactie van de investeerders is: ‘We willen graag investeren als je apparaat gecertificeerd is en je de eerste verkopen kunt laten zien.’ Dat is dus het verhaal van de kip en het ei. Het is echt een kwestie van ‘de kop d’r veur.’” Maar het team van PA Imaging is er op gebrand om deze methode van de grond te krijgen. Ze geloven erin dat ze verschil kunnen maken. Ze hebben inmiddels een Groeifonds NL aanvraag lopen, samen met onder andere TNO en hopen van harte dat die gehonoreerd wordt, zodat ze door kunnen.

"Alles bij elkaar een mooie revolutie in wording op het gebied van borstkankerdiagnostiek"

Internationaal en multidisciplinair
Het team van PA Imaging telt inmiddels negen personen en kent een breed palet aan kennis en achtergrond. Er zijn mensen uit de regio bij betrokken maar ook wetenschappers uit India en Italië. Het bijzondere is dat PA Imaging engineers uit heel verschillende disciplines samenbrengt. Dat varieert van toegepaste natuurkunde en wiskunde tot elektrotechniek, fotonica, mechatronica en technische geneeskunde. Paul zelf is van huis uit chemicus, farmacochemicus en jurist. Hij werkte samen met de University of Cambridge en met Nobelprijswinner Sir James Black. Hij ontving diverse prijzen, zoals de Unilever Research prijs, de Paul Janssen Foundation prijs en de Servier Young Scientist Award. “Ik startte mijn carrière in het bedrijfsleven bij Shell, waar ik onder meer het M&A vak leerde. Ik kom oorspronkelijk uit Amsterdam maar ik belandde in Twente. Het Instituut voor Nanotechnologie wilde indertijd haar spin-off activiteiten professionaliseren en ik was erg onder de indruk van het machinepark en de clean room, die destijds mede door professor David Reinhoudt waren gerealiseerd. Ik heb toen de publiek-private samenwerking als model voor genoemde professionalisering voorgesteld en daaruit is UT International Ventures ontstaan. Naast PA Imaging zijn er nog twee bedrijven, die actief zijn in de regio en die mede door UT International Ventures zijn gestart. Dat zijn U-Needle en VyCAP.”

“Ik woon inmiddels alweer zeventien jaar in het prachtige buitengebied van Boekelo, samen met mijn vrouw Susanne en onze twee dochters en dat is een prima uitvalsbasis. Daarnaast ben ik lokaal betrokken als adviseur van het Energiefonds Overijssel. Ik hoop dat we PA Imaging en de andere twee bedrijven kunnen uitbouwen. Het zou mooi zijn dat we niet alleen de vrouwen die het betreft een pijnloze diagnose in het vooruitzicht kunnen stellen, maar ook werkgelegenheid in de regio kunnen aanwakkeren.”