De trainer gaat niet meer uit van de grote gemene deler als het op het fysieke aspect van zijn spelers aankomt. Hij is er vooral bij gebaat dat zijn spelers fit en blessurevrij zijn. Inmiddels heeft topsport in de volle breedte de wetenschap omarmd. Want daar valt winst te behalen. Ook voedings- en bewegingsleer maken mede het verschil. 

Hartslagband 

Youri Geurkink is Coördinator Fysiek & Wetenschap bij de  FCTwente/ Heracles Academie. FC Twente is wél in de vaart der volkeren meegegaan met een data-onder­steunde fysiektrainingsprotocol. Geurkink meet, analyseert en rapporteert. Met als doel een bijdrage te leveren aan de vooruitgang van jonge voetballers. “De technische mogelijkheden stellen ons tot steeds meer in staat. Zozeer dat de moderne fysiektrainer een hele andere is dan die van vroeger. GPS-tracking is nu toegevoegd aan de hartslagregistratie om tot een completer plaatje te komen. De eenvoudige Polarband uit een grijs verleden heeft plaatsgemaakt voor moderne meettechnologie met GPS-trackers.” 

De 30-jarige Winterswijker was eerder actief als bewegings­wetenschapper bij KAA Gent, behaalde zijn Master en PhD aan de Universiteit Gent en is nu ruim twee jaar in dienst van de Academie. Geurkink is verder medeoprichter van Soccer & Science NL, een vereniging voorbewegings­wetenschappers in het Nederlands betaald voetbal. “Het mooie van de moderne technologie is dat je de fysieke belasting van spelers van bovenbouw- teams nauwgezet kunt opvolgen. Dat is wat we hier op de FCTwente/ Heracles Academie doen. De fysieke belasting kan voortdurend in kaart worden gebracht en daar kun je de trainingsintensiteit per speler op afstemmen.” Zo gebeurt het overigens ook bij de hoofdselecties. “Als je de belastbaarheid kunt meten bij een speler, kun je hem maximaal laten ontwikkelen en voorkom je overbelasting en daardoor blessures”, doceert Geurkink.

Uithangbord 

De wetenschap is tot een belangrijke pijler uitgegroeid onder de vooruitgang in de trainingsopvattingen en medische begeleiding van beginnende en ervaren topsporters. Het Enschedese Performance Based Healthcare (PBH) hield onlangs in samenwerking met FC Twente een Masterclass Voetbaldata, Performance &Innovatie. Die trok veel belangstelling, zelfs tot vanuit België. De Masterclass kan worden geclassificeerd als toevoeging aan een ‘data-gedreven’ regio. 

De wielrennerij 

Twentenaren in de wielrennerij liepen vijftien jaar geleden voorop in die ontwikkelingen. Rudi Kemna behoorde na zijn actieve carrière in 2008 als coureur meteen al tot de pioniers van vernieuwing in de wielersport. Nog steeds werkt de 55-jarige Deurninger samen met visionair Iwan Spekenbrink en leiden ze anno 2024 het Team dsm- firmenich PostNL met grote internationale renners een rensters onder contract. Spekenbrink en Kemna waren destijds de eersten die de wetenschap op het wielrennen zijn gaan toepassen. 

“De vraag was waar we konden verbeteren en hoe we technologieën konden toepassen om renners beter te maken, op gezonde en legale wijze. Dat vooral. Daar hebben we door de jaren heen hele mooie dingen in bereikt en als je ziet hoe de organisatie rond de ploeg tegenwoordig is ingericht in vergelijking met vroeger is dat een levensgroot verschil. Datagedrevenheid is onderdeel van innovatieve topsport. Van trainen, voeding tot materiaal; we leggen alles onder de loep.”  

Overtraining 

Andere teams volgden de verrichtingen met argusogen en haakten aan bij de trendsettende Twentenaren. “Trainden we vroeger vooral lang een heel veel, later is dat omgebogen tot efficiënt trainen met individuele trainingsprogramma’s”, legt Kemna uit. “Met de oude manier van trainen lag overtraining op de loer. Nu zorg je met het opvolgen van renners waarvan allerlei metingen in data worden omgezet, dat ze binnen hun grenzen presteren en dus fit blijven.” Kemna benadrukt dat het generen van data, zoals het meten van vermogenswaardes, niet voldoende is om renners beter te maken en gezond te houden. “Topsport is tegenwoordig innovatie in de breedste zin van het woord. Dat zullen ze in de voetballerij beamen. Ook voeding is tot wetenschappelijk niveau getild in de topsport. Je hoeft er niet voor te hebben gestudeerd dat je als wielrenner veel moet eten. Heel veel zelfs. De vraag is hoe je al dat voedsel uitgebalanceerd over een dag verdeeld binnenkrijgt. En daar hebben wel weer mensen voor gestudeerd. De wetenschappelijk samengestelde wielermaaltijd heeft het in het koersseizoen overgenomen van de gestampte pot. Boerenkool met worst werkt echt niet meer in de topsport.” 

Cruciaal 

Het belang van meten en interpreteren van data in het voetbal groeit steeds meer. “Cruciaal is hoe deze inzichten worden toegepast op het veld en in de krachttraining”, verzekeren ze bij PBH. “Dit vereist nauwe samenwerking tussen diverse specialisten, waaronder data-analisten, performancecoaches, fysiotherapeuten en bewegings­wetenschappers. Deze specialisten zullen gegenereerde data gezamenlijk moeten benutten en op elkaar afstemmen om er optimaal rendement uit te verkrijgen.” 

‍

Robotjes 

Waar ook Rudi Kemna met wielrenners op pad wil in plaats van metrobotjes, geldt dat evenzeer voor de voetbaltrainer. Youri Geurkink benadrukt dat het niet de bedoeling is om met een data-gedreven trainingsprogramma menselijke robotten te creëren. “Ook voetballers zijn mensen en als de trainer ondanks een gemaakte analyse een ander gevoel heeft bij een speler, kan hij een andere beslissing nemen op wellicht een soort onderbuikgevoel. Die ruimte moet er zijn. Als een speler om welke reden aangeeft zich minder goed te voelen, kan weerslag op de fysieke gesteldheid tot gevolg hebben zonder dat wij dat hebben geconstateerd. Ons werk is samen te vatten in het streven om jonge voetballers met alle middelen die we hebben te ondersteunen om hun grote droom na te jagen.” 

‍